به نام خدا
ناک دلایل و راهکارها
ناک ، خودسوزی یا خود اشتعالی نوعی احتراق نامنظم است که سبب بسیاری از خرابی‌های موتور از جمله سوختن واشر سرسیلندر میشود. خودسوزی هنگامی رخ میدهد که حرارت و فشار زیاد باعث مشتعل شدن خود به خود مخلوط بنزین و هوا در اتاقک احتراق می‌گردد. خودسوزی باعث میشود شعله احتراق به جای تمرکز در یک نقطه در چندین نقطه اتفاق افتد در نتیجه مانند نیروی انفجار فشار ناگهانی در سیلندر ایجاد نموده و صدایی شبیه به برخورد فلز با فلز و یا صدای تق‌تق متوالی چکش ایجاد می‌نماید. شک حاصله از خود اشتعالی سبب فشار زیاد بر واشر سرسیلندر، پیشتون، رینگ، شمع و یاتاقان‌ها می‌گردد.
خود اشتعالی خفیف هر از چند گاهی معمولا در اغلب موتورها رخ میدهد و به هیچ وجه باعث آسیب نمی‌شود. اما تداوم این وضعیت و یا بروز خود اشتعالی شدید سبب آسیب جدی به موتور خواهد شد. بنابراین اگر هنگام شتاب گرفتن از موتور خودرو صدایی شبیه تق تق پی در پی شنیدید احتمالا موتور مشکل خودسوزی دارد.
راه‌کارهای برطرف نمودن ناک :
- اکتان: سوخت با اکتان بالاتر از بنزین معمولی استفاده نمایید. عدد اکتان بالاتر به معنی مقاومت بیشتر در برابر خود اشتعالی است. غالب موتورها در شرایط مکانیکی خوب با بنزین عادی مشکل ندارند ولی موتورهایی با ضریب کمپرس بالاتر از ۹:۱ توربو و سوپر شارژر نیاز به بنزین با اکتان بالاتر دارند.
- جرقه زود هنگام: باعث افزایش سریع کمپرس سیلندر میشود. اگر تنظیم آن مثل حالت استاندارد کمکی نکرد چند درجه تنظیم آنرا به عقب برگردانید. (ریتارد)
- ناک سنسور: بسیاری از موتورهای جدید مجهز به این سنسور هستند. وظیفه آن کنترل خود اشتعالی و اساس کارکرد آن لرزشی است که ناک در موتور بوجود می‌آورد. در صورت بروز خود اشتعالی این سنسور به کامپیوتر خودرو سیگنال ریتارد تنظیمات جرقه زنی، تا زمانی که خود اشتعالی متوقف شود را صادر می‌نماید.
- شمعها: آلودگی، فیلر و محدوده حرارتی شمعها بررسی شود. محدوده حرارتی شمعها ممکن است سبب خود اشتعالی و حتی پیش اشتعالی گردد. اگر اطراف چینی شمع زرد شده است برای موتور بسیار داغ هستند و باید از شمع سردتر استفاده نمود. شمعهای هسته مسی نسبت به شمعهای عادی محدوده حرارتی وسیع‌تری دارند در نتیجه خطر خود اشتعالی را کاهش می‌دهند.
- گرمای موتور: موتور گرم برای ناک نسبت به موتور با درجه حرارت نرمال مستعدتر است. از اینرو همه احتمالات حرارت غیر عادی موتور باید بررسی شود. برخی عوامل حرارت بالا عبارتند از: کاهش آب رادیاتور، خرابی فن کلاچ، فن ضعیف، ترموستات حرارت بالا، خرابی واتر پمپ یا حتی نبود قاب دور فن باعث کاهش عملکرد سیستم خنک کننده میشود. عدم انتقال حرارت در سرسیلندر و مجاری آب آن ممکن است بر اثر تشکیل رسوبات آهکی و یا محبوس شدن هوا در سیستم بر اثر مختل شدن جریان گردش کولانت باشد. برای شستشوی مسیر گردش آب رادیاتور و افزایش راندمان سیستم خنک کننده موتور می‌توان از آب رادیاتور نشا موجود در سبد کالای فروشگاه نانو تیونینگ سنتر استفاده نمود این محصول نانو فناورانه قدرت تبادل حرارت بسیار زیادی نسبت به هر نوع سیالی را دارا بوده و میتواند به راحتی رسوبات آهکی را نیز حذف نماید.
- سیستم گرم کننده هوای منیفولد: این سیستم در برخی موتورهای کاربراتوری وظیفه گرم نمودن هوای ورودی موتور برای استارت بهتر در زمستان را دارد. در واقع این سیستم به پودر شدن بهتر سوخت در زمان گرم شدن موتور کمک می‌نماید. اگر شیر کنترل آن خراب شود پس از گرم شدن همچنان هوای گرم وارد منیفولد می‌نماید. این مشکل باعث ناک بویژه در روزهای گرم میشود. عملکرد این سیستم را پس از گرم شدن موتور خودرو می‌توان به صورت چشمی کنترل نمود.
- مخلوط بنزین هوا: اگر نسبت بنزین به هوا در ورود به اتاقک احتراق کمتر باشد آنرا فقیر (leanmixture) می‌نامند. یک مخلوط سوخت هوا و بنزین غنی در برابر خودسوزی مقاومت می‌کند. خرابی گسکت منیفولد، خرابی گسکت کاربراتور و کلا هرگونه نشتی به سیستم مکش هوای موتور باعث فقیرتر شدن مخلوط بنزین و هوا شده و موجب ناک می‌گردد. از عوامل دیگر می‌توان به آلودگی انژکتورها ، سوزنهای کاربراتور، فیلتر سوخت کثیف و یا پمپ بنزین معیوب اشاره نمود. اگر کاربراتور در جایی با ارتفاع از سطح دریا بیشتر تنظیم شده باشد در صورت استفاده در جایی با ارتفاع کمتر از سطح دریا دچار فقر مخلوط سوخت و هوا خواهد شد. اما چنین مشکلی در خودروهای انژکتوری پیش نخواهد آمد زیرا سنسورهای اکسیژن و فشار بارومتریک ترکیب را تنظیم می‌نمایند.
- آلودگی کربنی: در صورت رسوب‌کربنی در محفظه احتراق و بالای پیستون احتمال خودسوزی افزایش می‌یابد. کربن گرفتگی یکی از دلایل شایع خودسوزی در خودروها با کارکرد زیاد است. در صورتی که روغن سوزی به دلیل خرابی لاستیکهای سوپاپ، ساییدگی و یا شکستگی در رینگها باشد میتواند حادتر شود. تاخیر در تعویض روغن موتور این وضعیت را بدتر می‌نماید. بعلاوه رسوبات کربنی انتقال حرارت بین اجزاء محفظه احتراق و سرسیلندر را مختل و باعث فرسایش دو چندان آنها میشود. علاوه بر آن باعث افزایش حرارت احتراق و مشکل پیش سوزی نیز میشود.
چنین مشکلی به راحتی با مواد کربنزدا و شوینده‌های موجود در فروشگاه اینترنتی “نانو تیونینگ سنتر” قابل رفع می‌باشد.
- الگوی رانندگی: به اصطلاح عامیانه رانندگی با دنده مرده باعث خودسوزی و بسیار برای موتور مخرب است. در واقع هر احتراق در چنین شرایطی مانند ضربه‌ای محکم با جسمی سخت به رینگ پیستون یاتاقان‌ها و … است. عادت رانندگی خود را عوض نمایید و با دنده پایینتر شتاب بگیرید.
- سوپاپ ERG: این قطعه برای کاهش آلاینده خروجی گاز اکسید نیتروژن موتور استفاده میشود. این سوپاپ مقداری از گاز خروجی را به منیفولد ورودی هوای موتور باز می‌گرداند. بدلیل داغ بودن گازهای خروجی، این سیستم با رقیق نمودن مخلوط سوخت و هوا مقداری دمای احتراق را پایین می‌آورد. در صورتی که به هر دلیلی این سیستم عمل نکند این کاهش دما نیز صورت نخواهد پذیرفت. در نتیجه هنگام شتاب گیری و استفاده از توان بیشتر موتور خودسوزی صورت می‌گیرد.
- ضریب کمپرس: در صورتی که قصد تیونینگ موتور را دارید کمپرس سیلندر را در رنج نرمال نگه دارید. ضریب کمپرس برای اغلب موتورهای تنفس طبیعی شهری ۹:۱ می‌باشد. (هر چند برخی از موتورهای شهری به روزتر به سنسور ناک مجهز هستند و می‌توانند کمپرس بالاتری را تهمل کنند.) کمپرس بالاتر از ۱۰.۵:۱ حتی با بنزین اکتان ۹۳ نیز مشکل خود اشتعالی خواهد داشت(بجز موتورهای ویژه).
برای ارتقاء سطح توان موتور همواره کمپرس را در محدوده قابل قبول نگه دارید. پیستون کمپرس پایین، سرسیلندر با محفظه احتراق بزرگتر یا واشر سرسیلندر اصطلاحا فلزی استفاده نمایید تا کمپرس را کاهش دهید. البته ریتارد تایمینگ میل سوپاپ باعث کاهش کمپرس و کاهش خود اشتعالی نیز میشود. ولی سبب کاهش گشتاور سرعت پایین نیز شده که برای موتورهای شهری و اتوماتیک توصیه نمی‌شود. نکته بعدی در مورد تراش سیلندر برای خوراندن پیستون بزرگتر است که ضریب کمپرس استاتیک را افزایش میدهد. راهکارها: کف تراشی سرسیلندر جهت رفع تاب احتمالی و استفاده از واشر سر سیلندر ضخیم‌تر و مخصوص ، برای متعادل سازی افزایش کمپرس.
- فشار بوست: بررسی میزان فشار بوست در موتورهای توربو دار برای جلوگیری از خود سوزی بسیار مهم و حیاتی است. سوپاپ اطمینان فشار بوست برای جبران افزایش فشار منیفولد ورود هوا مقداری از آن را تخلیه می‌نماید. در موتورهای بروزتر یک قطعه مکانیکی الکتریکی وظیفه کنترل سوپاپ اطمینان منیفولد را بر عهده دارد. خرابی در این قطعه مقدار بیشتری بوست به موتور منتقل کند. اگر مشکل حل نگردد ابتدا باعث خرابی در واشر سرسیلندر می‌گردد. نصب یا ارتقاء اینترکولر یک موتور توربو دار باعث خنک شدن هوای ورودی منیفولد و خنثی سازی ناک می‌گردد.
منبع اینترنت ترجمه فرهاد تابستان ۱۳۹۴
کپی با ذکر نام منبع بلامانع است لطفا به زحمات سایرین احترام بگذارید.
ممنون عالی بود